حجت امامی در گفتگو با قدس خراسان آنلاین گفت: منطقه کشف رود در ابتدا تحت نظر محیط زیست بود که بعد از مدتی این منطقه به شهرداری سپرده شد و خاک این منطقه با توجه به شرایطی که داشت تسطیح و زیر و رو شد تا نازیبایی های ظاهری آن از بین برود.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی افزود: مشکل کشف رود ورود انواع پساب به این منطقه است بخش بدتر این ماجرا استفاده پساب قبل تصفیه برای آبیاری زمین های کشاورزی است. کشاورز نمی داند در این آب چه آلودگی‌هایی به صورت پنهان وجود دارد و محصولات کشاورزی در نهایت به مصرف انسان یا دام می رسد که به هر ترتیب بر روی سلامتی افراد جامعه اثر دارد.

وی عنوان کرد: انواع آلودگی میکروبی، فلزات سنگین، آفت کش‌ها و حشره کش‌ها در پساب ورودی به کشف رود وجود دارد که از طریق همین پساب تصفیه نشده یا پسابی که به صورت کامل تصفیه نمی‌شود، وارد خاک منطقه می‌شود.

امامی در ادامه اظهار کرد: خاک در حالت طبیعی قدرت فیلتراسیون آلودگی را دارد اما این حالت خاک یک ظرفیت مشخص دارد که در صورت وجود آلودگی فراوان این ظرفیت خاک از بین می رود. در خاک منطقه کشف رود با توجه به این که به صورت مداوم آلاینده ها وارد خاک شده اند احتمال اینکه این خاک ظرفیت خودش را از دست داده باشد، وجود دارد.

وی افزود: یکی از دلایلی که در بعضی از نقاط این منطقه گیاهی رشد نمی کند به دلیل شور شدن خاک این منطقه است. در اکثر تبلیغات مواد شوینده ادعا می شود که این مواد دارای سیلور هستند و با توجه به اینکه در کشف رود پسابی وارد می شود که مواد شوینده در آن وجود دارد این ترکیب به ساختار خاک آسیب می زند به طور کلی در هر ترکیبی که از نمک استفاده شود و این موارد وارد خاک شوند به مرور آب و خاک را شور می کند.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: شاید این تصور باشد که خاک زیاد است اما باید بدانیم این خاک مشکلات فراوانی دارد. اگر می خواهیم تولید پایدار داشته باشیم باید محدودیتی نباشد اما هیچ کس به این واقف نیست که ما محدودیت منابع خاک داریم. اگر خاک شور شود دیگر گیاهی در آن رشد نمی کند و اگر پوشش گیاهی منطقه کشف رود وجود دارد، همان گیاهان باقی مانده شور پسند هستند و در برابر آلودگی های موجود مقاومند.

امامی افزود: وقتی خاک شور شود حتی اگر منابع آب داشته باشیم دیگر از نظر اقتصادی به صرفه نیست که در آن کشت انجام شود چون عملکرد خاک بسیار پایین می آید. اتفاق بدتر این است که با توجه به وجود نمک در خاک، بافت خاک از بین می رود و ذرات خاک از هم جدا می شوند و تبدیل به ریزگرد می شوند.

مدیر گروه علوم خاک دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: در اثر ترکیبات نمک، ساختمان خاک از بین می رود که بعد از مدتی موضوع بیابانی شدن و فرسایش بادی و ذرات گرد و غبار به وجود می آید. بنابراین مساله شوری خاک یک مساله جدی است و اگر این روند به ویژه در منطقه کشف رود ادامه پیدا کند ما علاوه بر کمبود منابع آبی، با کمبود منابع خاک هم روبرو می شویم.

حجت امامی گفت: بیشتر خاک ها در ایران ترکیبات کربنات کلسیم را دارند حالا اگر نمک هایی مثل سدیم هم استفاده شود باعث می شود پی اچ خاک بالا می رود و باعث می شود عناصر غذایی جذب گیاه نشود و گیاه عمل نیاید.

وی افزود: آلودگی در کشف رود جنبه های مختلفی دارد و شوری یک بحث آن است. بحث بعدی وجود عناصر سنگین در خاک این منطقه است. عناصر سنگین متاسفانه این خاصیت را دارند که در مدت کوتاهی تاثیر خودشان را نشان نمی دهند مگر اینکه شدت آلودگی چه در بدن انسان و چه در بدن حیوان زیاد باشد و این مواد بیشتر در اندامی مانند کلیه و کبد تجمع پیدا می کند.

مدیر گروه علوم خاک دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: این عناصر تجزیه نمی شوند و تجمع پیدا می کنند و کم کم با زیاد شدن غلظت آن اثراتش دیده می شود، اگر این عناصر سنگین در خاک باشد می تواند جذب گیاه شود که در نهایت این گیاهان به مصرف انسان می رسند.

حجت امامی متذکر شد: ما با کمبود منابع آب مواجه هستیم و از طرف دیگر نحوه تصفیه آب در کشف رود ناقص است و در تصفیه خانه ها آلودگی ها در ابعاد درشت تصفیه می شود یا مثلا شوری آب کم می شود و به صورت کلی این آلودگی ها از بین نمی رود و بعد از آبیاری و ورود به خاک و گیاه می شود و با مصرف دام یا انسان به مرور در بدن تجمع پیدا می کند، آلاینده های آلی با وجود میکرواورگانیزم ها تجزیه می شوند اما در بحث فلزات سنگین این اتفاق نمی افتد.

وی افزود: وقتی خاک به عناصر سنگین آلوده شود سمیت ایجاد می کند و فعالیت میکرواورگانیسم های مفید در خاک با بالا رفتن عناصر سنگین در خاک بالا می رود، مختل می شود و این میکرواورگانیزم های مفید از بین می روند و به جای آن یک سری میکرواورگانیزم های بیماری زا و پاتوژن ها وارد خاک می شود.

مدیر گروه علوم خاک دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: اگر به موضوع خاک کشف رود نگاه کنیم چند موضوع آلودگی وجود دارد، از جمله این آلودگی ها آلودگی با فلزات سنگین، پاتوژن ها و عوامل بیماری زا است و در کنار آن تغییرات در ساختار خاک مانند شوری و تغییرات PH خاک وجود دارد و در زمین های کشاورزی اگر نگاه کنیم بحث کاهش عملکرد خاک را شاهد هستیم که به همین مورد باید توجه شود.

امامی یادآور شد: موضوع فلزات سنگین با تصفیه حل نمی شود، در چرمشهر غلظت کروم بالاست و باید مکانی در نظر گرفته شود تا در یک فرآیند این فلزات جذب شوند و از پخش آن ها در محیط جلوگیری شود.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی در پایان اظهار کرد: باید متوجه باشیم خاک ظرفیت مشخصی برای جذب آلودگی دارد اما با تکمیل شدن ظرفیت لایه های سطحی خاک، کم کم این آلودگی جذب لایه های پایین تر می شود تا به آب های زیر زمینی برسد. حداقل کار در منطقه کشف رود این است که آبیاری با آب های آلوده اتفاق نیفتد چون تمامی این آلودگی ها وارد زندگی ما می شود.

گفتگو: طاهره فجر داودلی

انتهای پیام/